Officieel erkennen
Papa’s in spé opgelet. Zijn jij en je vriendin niet getrouwd en hebben jullie geen geregistreerd partnerschap? Dan ben je niet automatisch de juridische vader van je kind. Je moet eerst langs de gemeente gaan om je kindje te erkennen. Daarmee neem je officieel het ouderschap op je. Dit kan alleen met toestemming van de moeder. De juridische band tussen jou en je kind wordt ook wel een familierechtelijke betrekking genoemd. En goed om te weten: zonder erkenning krijgt het kind automatisch de achternaam van de biologische moeder.
Door je kind te erkennen ontstaan de volgende rechten en plichten:
- Je hebt onderhoudsplicht. Dat betekent dat je je kind moet onderhouden tot hij of zij 21 jaar oud is.
- Gaan jij en je partner scheiden? Dan heb je recht op omgang, informatie en consultatie. De ouder waar het kind woont, heeft dan de plicht om je te informeren over belangrijke wettelijke ontwikkelingen rondom je kind.
- Jij en je kind worden elkaars wettelijke erfgenamen.
- Je kan de achternaam van je kind kiezen. Dit kan de achternaam van jou of je partner zijn.
- Het is mogelijk om je kind jouw nationaliteit te geven, afhankelijk van jouw land van afkomst. Heb je een Nederlandse nationaliteit? Dan krijgt jouw kind automatisch de Nederlandse nationaliteit. Wel moet je hiervoor je kind voor zijn of haar 7e verjaardag erkennen.
Er zijn een aantal voorwaarden waar je aan moet voldoen om je kindje te erkennen:
- Je bent minimaal 16 jaar oud.
- Je hebt schriftelijke toestemming van de moeder. Bij de erkenning van het eerste kind van de moeder moet zij persoonlijk aanwezig zijn. Neem beiden een geldig legitimatiebewijs mee.
- Je regelt de erkenning persoonlijk bij het gemeentehuis, iemand anders kan dit niet voor je doen.
- Is de biologische moeder nog getrouwd met een andere man dan de vader van het kind? Dan kan de vader het kind niet erkennen. Dit kan alleen als de echtgenoot van de vrouw het vaderschap officieel ontkent.
- Je bent geen bloedverwant van de biologische moeder.
Erkennen kan op verschillende momenten
Je kan je kind op verschillende momenten erkennen. Voor de geboorte, tijdens de aangifte van geboorte of op een later moment. Verloskundigen adviseren om dit vóór de 24e week van de zwangerschap te doen. Vanaf dan is het kindje namelijk levensvatbaar. Stel dat er iets gebeurt met de baby, dan wil je als partner wel iets te zeggen hebben. Als de erkenning niet geregeld is, staat nergens dat jij de ouder bent en mag je bijvoorbeeld niet meebeslissen over procedures en medische behandelingen.
Tijdens de zwangerschap
Voor de geboorte kan je jouw kind in elke gemeente van Nederland erkennen. Dit heet ‘erkenning van de ongeboren vrucht’. De moeder moet hier schriftelijk toestemming voor geven of zelf persoonlijk aanwezig zijn.
Bij de geboorteaangifte
Je kan je kind erkennen als je aangifte van de geboorte doet. Dit doe je in de gemeente waar je kind is geboren. Dit moet binnen 3 werkdagen na de geboorte plaatsvinden. Omdat de moeder voor de erkenning bij het eerste kind persoonlijk aanwezig moet zijn, kan je dit beter voor de geboorte regelen.
Op een later moment na de geboorte
Als je jouw kind tijdens de geboorteaangifte niet hebt erkend, kan je dit alsnog later doen. Zelfs nog als je kind meerderjarig is.
Het ouderlijk gezag
Door je kind te erkennen, krijgt je kind erfrecht en heb jij het recht én de plicht om je kind te onderhouden. Dit betekent nog niet dat je ouderlijk gezag over het kind hebt. Je mag bijvoorbeeld nog geen beslissingen nemen over de opvoeding en verzorging van je kind. Hiervoor moet je het ouderlijk gezag aanvragen en ben je wettelijk vertegenwoordiger. Je kan dan bijvoorbeeld het vermogen van je kind beheren en rechtshandelingen verrichten in zijn of haar naam. Het aanvragen van ouderlijk gezag doe je bij de rechtbank. Ben je getrouwd of heb je een geregistreerd partnerschap? Dan hebben beide ouders automatisch gezamenlijk het ouderlijk gezag.
De voogdij regelen
Het is misschien niet iets waar je bij stil wilt staan. Toch kan er een moment komen dat jullie kindje alleen achterblijft. Bijvoorbeeld als jullie door een ongeluk om het leven komen. Wie zorgt er dan voor jullie kind? Daarom is het belangrijk om de voogdij goed te regelen, zo snel mogelijk na de geboorte van jullie eerste kindje. Als je namelijk niets geregeld hebt, neemt de Raad van Kinderbescherming de zorg van jullie kind op zich en beslist mede wie de voogdij over jullie kind krijgt. Bespreek daarom eerst samen met je partner wie jij als voogd over je kind zou willen hebben. Vraag vervolgens ook de persoon die jullie in gedachten hebben of hij of zij eventueel de zorg voor jullie kind(eren) op zich wil nemen als jullie er beiden niet meer zijn. Gaat deze persoon akkoord? Dan kan je de voogdij kosteloos laten vastleggen in het gezagsregister via Rechtspraak.nl (zoek op: gezagsregister). Denk wel goed na over de keuze van de voogd. Kies liefst een persoon die niet te oud is en kies liever één persoon in plaats van een stel omdat altijd de kans bestaat dat ze uit elkaar gaan.
De achternaam kiezen
Je kan zelf kiezen of je kind de achternaam van de moeder of de vader krijgt. Ben je getrouwd of geregistreerd partners en wil je dat jouw kleintje de achternaam van de moeder krijgt? Dan regel je dit bij de burgerlijke stand. Dit regel je samen voor de geboorte van het kind. Anders krijgt het kind automatisch bij de geboorteaangifte de achternaam van de partner, ook als dit niet de biologische vader is. De volgende kinderen van dezelfde partner krijgen automatisch dezelfde achternaam als het eerste kind. Zijn jullie niet getrouwd? Dan krijgt het kind automatisch de achternaam van de moeder, behalve als het kind officieel door de vader is erkend. Bij het moment van erkenning kiezen jullie samen de achternaam van het kind.
Erkenning en gezag door homostellen
Wanneer twee vrouwen getrouwd zijn of een geregistreerd partnerschap hebben, krijgt de duomoeder automatisch gezag als er volgens de wet geen vader is. Ook krijgt het kind automatisch de achternaam van de niet-biologische moeder. Dit geldt wanneer de vader anoniem is (een donor) of wanneer de biologische vader het kind niet erkent. Wil je liever dat het kind de achternaam van de biologische moeder krijgt? Dan kan je dit aangeven bij de gemeente. Is de duomoeder niet getrouwd met de biologische moeder of is er geen geregistreerd partnerschap? Dan moet de duomoeder het kind wel erkennen. Ook krijgt het kind automatisch de achternaam van de biologische moeder.
Bij twee mannen als vader is het wat ingewikkelder. Voor de wet zijn er maximaal twee juridische ouders. De moeder krijgt automatisch gezag, dus slechts één van de twee mannen kan het kind erkennen. Willen beide mannen het gezag? Dan kan de vader die het kind heeft erkend aan de rechter vragen het gezag alleen aan hem over te dragen. Daarbij verliest de moeder haar ouderlijk gezag. Pas nadat de man drie jaar alleen het ouderlijk gezag heeft uitgeoefend, kan hij samen met zijn echtgenoot of geregistreerd partner een verzoek indienen bij de rechter tot gezamenlijk gezag. De duovader moet dan wel al minimaal één jaar voor het kind hebben gezorgd.
Meer weten?
Kijk op www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/zwangerschap-en-geboorte/vraag-en-antwoord/checklist-kind-krijgen.
