De geboorte van je kind is misschien wel de meest intense ervaring van je leven. Juist daarom is het belangrijk dat jij de regie hebt, en houdt. Want hoe lief je zorgteam ook is, er kan altijd “zachte druk” ontstaan. Zoals een verpleegkundige die zegt dat een ingreep “handig” zou zijn, of een arts die vindt dat het nu “tijd is om door te pakken”. Maar weet: niets gebeurt zonder jouw toestemming. De bevalling is van jou.
Wat zegt de wet?
Heel simpel: zonder jouw toestemming mag er geen medische handeling worden gedaan. Dat heet informed consent. Jij hebt recht op uitleg over de voor- en nadelen, alternatieven en wat er gebeurt als je niets doet. Net zo belangrijk: je mag ook weigeren (informed refusal). Alleen bij acute nood mag een arts handelen zonder jouw toestemming.
Dit klinkt formeel, maar in de praktijk kan het best lastig zijn om tussen de weeën door je stem te laten horen. Daarom is voorbereiding zó belangrijk.
Het geboorteplan: jouw rode draad
Een geboorteplan, ook wel bevalplan genoemd, is geen keihard contract. Het is wel jouw gids en een middel om vooraf te bedenken wat jouw wensen zijn en je zorgverleners hierover te informeren. In het bevalplan zet je, kort en krachtig:
- wat je belangrijk vindt (bijvoorbeeld rust, zacht licht, weinig inwendige onderzoeken),
- wat je liever vermijdt (bijvoorbeeld geen knip zonder noodzaak),
- en hoe je wilt dat beslissingen genomen worden (zoals: “leg opties altijd eerst voor”).
Bespreek je vooraf jouw geboorteplan met je verloskundige, dan staan al jouw wensen in je dossier. Dat geeft je rust, en je hoeft het tijdens je bevalling niet meer uit te leggen.
Samen beslissen, óók tijdens weeën
Nederlandse verloskundigen en gynaecologen werken steeds meer volgens het principe samen beslissen. Dat betekent dat jij niet klakkeloos iets ondergaat, maar dat je steeds bewuste keuzes maakt op basis van informatie.
Een handige tool daarvoor is het BRAIN(S)-model. Bij elke interventie kun jij (of je partner) vragen naar:
- Benefits – Wat zijn de voordelen?
- Risks – Welke risico’s zijn er?
- Alternatives – Zijn er andere opties?
- Intuition – Wat voelt goed voor mij?
- Nothing – Wat als we niets doen?
- **(S)**pace – Mogen we even overleggen?
Gebruik BRAIN(S) en je behoudt het overzicht, zelfs in het heetst van de strijd.
Een woordvoerder helpt
Tijdens de weeën heb jij maar één doel: door die wee komen. Zorg daarom dat jouw partner of een goede vriendin jouw geboorteplan kent en namens jou kan spreken. Een simpele zin als: “We willen graag de opties even kort horen, dan beslissen we” kan al genoeg zijn.
Voorbereiding is key
Organisaties zoals Mom & co verzorgen cursussen die verder gaan dan ademhaling en houdingen. Zij leren je ook hoe jij de regie houdt: hoe stel je grenzen, maak je je wensen duidelijk en hoe betrek je jouw partner actief bij beslissingen. Zulke trainingen kunnen je net dat beetje extra zelfvertrouwen geven.
Checklist: regie houden tijdens je bevalling
✅ Schrijf een kort en duidelijk geboorteplan (max. 2 pagina’s).
✅ Bespreek dit met je verloskundige of gynaecoloog en laat het in je dossier zetten.
✅ Oefen samen het BRAIN(S)-model.
✅ Spreek af dat je partner jouw woordvoerder is.
✅ Zet zwart op wit wat je níet wilt (bijv. “geen knip tenzij levensreddend”).
✅ Onthoud: je mag altijd van mening veranderen – het blijft jouw keuze.
Tot slot
Regie tijdens je bevalling is geen luxe, het is je recht. Met een helder plan, duidelijke afspraken en iemand naast je die jouw stem laat horen, zorg je dat de bevalling écht van jou blijft. En dat is misschien wel de beste start die jij jezelf en jouw baby kunt geven.
